In 1914 is het Ferdinand Domela Nieuwenhuis-Fonds opgericht op initiatief van A.M. Reens, hotelier op het Rembrandtplein, met het doel Ferdinand Domela Nieuwenhuis financieel te ondersteunen. Na zijn dood op 18 november 1919 is zijn weduwe B. Domela Nieuwenhuis-Godthelp en zijn zoon Cesar door het Fonds gesteund. De fondswerving wordt in 1923 gestaakt, waarna de plaatselijke subcomité’s, die de fondsenwerving uitvoeren, zijn opgeheven. Na het overlijden van mevrouw Domela Nieuwenhuis in 1933 is het kapitaal van het Fonds aangewend voor het openstellen van de bibliotheek van Ferdinand Domela Nieuwenhuis, die zij al in 1922 aan het Fonds heeft geschonken, samen met het meubilair uit zijn studeerkamer. Het museum is vanaf 22 november 1925 gevestigd in het pand Alberdingk Thijmstraat 7 te Amsterdam, dit onder leiding van het bestuur van de afzonderlijke Stichting Ferdinand Domela Nieuwenhuis-Museum, die tot 1933 functioneert. Hiervoor is dan al apart geld ingezameld.
Foto uit 1933 van het tuinhuis aan de Herengracht 218-220, waar het archief en het museum van Domela Nieuwenhuis gevestigd was.
In 1934 wordt het museum ondergebracht bij de Economische-Historische Bibliotheek, die dan op Herengracht 220 zit. Het museum komt in het tuinhuis, en de opening is op 25 februari 1934. De collectie overleeft hier de oorlog, onontdekt door de bezetter. Daarentegen komt het kapitaal van het Fonds de oorlog niet ongeschonden door, het werd geconfisqueerd en na veel moeite is in 1958 ongeveer de helft gerecupereerd.
Volgende verhuizing
Het museum verhuist in 1957 naar Keizersgracht 264 en in 1969 naar Herengracht 266, waar het is ondergebracht bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG). Als het IISG verhuist uit de binnenstad in 1981 kan het museum gehuisvest blijven in dit pand dat wordt betrokken door d’Witte Leli, onderdeel van de Hogeschool Amsterdam. De museumruimte is verbouwd en de heropening vond plaats op 28 maart 1987. Andere plannen met het pand leidden in 1999 tot de verhuizing van het museum naar Heerenveen, waar het werd ondergebracht in het Museum Willem van Haren, tegenwoordig het Heerenveen Museum. De bibliotheek en het archief van Ferdinand Domela Nieuwenhuis blijven in het IISG aan de Cruquiusweg 31
Foto uit 1966 van het interieur van het Domela Nieuwenhuis Museum op Herengracht 266.
Foto uit 1996 van het bureau en de stoel van Domela in het museum op Herengracht 266.
Foto uit 1996 van de wand met posters van het museum op Herengracht 266.
Foto uit 1996 van de bibliotheek van Domela in het op Herengracht 266.
Bron: www.amsterdamsegrachtenhuizen.info